چرا نظم؟

آيا شما تا به حال با شخص نامنظم و موفقی برخورد کرده ايد؟

به نظر شما مردم جوامع قانون مند و نظم پذير ، موفق ترند يا مردم کشورهايی که دچار هرج و مرج بی قانونی هستند ؟

در مورد خودتان چه؟

زمانی که کارهايتان را با نظم و ترتيب انجام می دهيد، بازدهی مطلوب تری داريد يا هنگامی که بدون هيچ برنامۀ خاصی و به صورت کاملاً تصادفی به انجام کارهايتان می پردازيد؟

با پاسخ دادن به اين پرسش ها متوجه می شويم، همۀ ما کمابيش با اين موضوع که يکی از اصول موفقيت در زندگی، شغل، تحصيل و ديگر فعاليت های انسان نظم است، موافقيم. چرا که غفلت از اين نکتۀ مهم، اوقات گران بها و برگشت ناپذير او و بسياری از فرصت هايی را که می توانست در جهت ايجاد يک زندگی ثمربخش و سعادت مند به کار گيرد، به هدر می دهد. اهميت يادگيری نظم و آثار و تبعات متعدد و مهم آن در زندگی سبب جلب علاقۀ روان شناسان به اين موضوع و انجام پژوهش هايی در اين باب شده است.

حال ببینم اصلا  تعریف نظم چیست؟

نظم داشتن یعنی پیوستگی و سامان داشتن. در واقع وقتی که ما در حال صحبت از نظم در زندگی هستیم، منظور این است که تعدادی از کارها به صورت زنجیر وار و پیوسته و مرتب انجام شوند. در هر حوزه‌ای که تصور کنید نظم عامل ایجاد پیوستگی و تناسب میان اجزای مختلف آن حوزه است. باید یک نظمی وجود داشته باشد که به برنامه‌های شما جهت و مفهوم مناسبی بدهد.

اگر از شما بپرسند که آیا خود را فرد منظمی می دانید یا خیر؟ چه پاسخی می دهید. پاسخ شما هرچه باشد احتمالاً صحیح نیست. نتایج پژوهش جالب روان شناسی به نام برنر ( Berner ) از دانشگاه کالیفرنیا نشان داده است غالباً افراد منظم میزان منضبط بودن خود را کمتر از حد معمول ارزیابی کرده و در مقابل افراد نامنظم خود را اشخاص تقریباً منظمی می دانند.

برای اینکه در محیط بیرونی‌تان نظم ایجاد کنید اول باید در درون‌تان هم کاری انجام دهید، مثلا شفاف‌سازی اولویت‌ها و تصمیم‌گیری در این مورد که می‌خواهید امورات‌تان را چطور طبقه‌بندی کنید. سعی کنید هر چیزی را در جای خودش حفظ کنید. بدانید نیازهای‌تان چیست، چه کاری می‌خواهید انجام بدهید و چه زمانی قرار است انجامش بدهید تا به خاطر اینکه نمی‌دانید چه کار می‌خواهید بکنید در شرایط استرس‌‌زا قرار نگیرید. ایجاد نظم و سازماندهی به زمان نیاز دارد، اما وقتی به آن عادت کردید، زندگی برای‌تان بسیار ساده‌تر خواهد شد! تنها یک هفته وقت لازم است تا به چنین چیزی عادت کنید.

در واقع به طور ساده انجام مهم ترین و دارای اولویت ترین کار در زمان درست مخصوص به آن کار به بهترین نحو را می‌توان تعریف مفهوم نظم شخصی دانست. در این تعریف سلسله مراتب و اولویت کارها ابتدا باید به درستی تعریف شود. یعنی باید بدانیم در هر زمانی مهم ترین کاری که باید انجام دهیم کدام است و آن را در اولویت قرار دهیم. اگر رسیدیم پس از انجام آن کار دیگری را انجام دهیم عالی است. در غیر این صورت هم باز توانسته ایم کار اصلی و مهم تر خود را به پایان برسانیم. این کار از انجام ناقص چند کار به طور همزمان بسیار بهتر است.

نکته مهم دیگر در این تعریف این است که کار باید در زمان خود انجام گیرد. شاید کارهای زیادی را اگر در زمان درست خود انجام ندهیم نوشدارو پس از مرگ سهراب باشند. پس باید طبق برنامه ریزی کار را در زمانی انجام دهیم که مفید واقع گردد.

همچنین اگر کار به بهترین نحو ممکن صورت نگیرد، یعنی اینکه باز هم نظم شخصی را در بر نداشته است. این به معنای بدون نقص بودن نیست. چون انسان به طور معمول نمی‌تواند کاملا کاری را بدون هیچ نقصی صورت دهد. اما مساله این است که باید انجام کار از یک حد قابل قبولی از استاندارد حتما برخوردار باشد تا بتوان گفت با نظم صورت گرفته است.

اگر به افراد موفق و برنامه زندگی آن‌ها توجه کنیم برای هر زمانی از شبانه روز خود برنامه دارند. این بدین معنا نیست که مرتب کار کنند. بلکه آنان وقت برای ورزش، خواب و استراحت کافی، معاشرت با دوستان و رسیدگی به خانواده را نیز در برنامه خود دارند و برنامه روزانه آن‌ها به خوبی دارای قابلیت انعطاف پذیری نیز می‌باشد.

اکثر سیاستمداران و معلمان در مقاطع تحصیلی مختلف، به ما گفته‌اند که ویژگی‌هایی از قبیل نظم و تصمیم گیری و استعداد، ذاتی هستند. در صورتی که اکثر این ویژگی اکتسابی ست. نظم پیدا کردن در کارها هم همینطور است. فقط باید شرایط لازم را در خودتان ایجاد کنید. منظورم از شرایط مناسب این است که با افراد منظم گفت و گو کنید و صحبت داشته باشید. خودتان را در بین کسانی قرار دهید که منظم هستند و به انضباط اهمیت می‌دهند. اگر خودتان را در محیط رشد قرار دهید، بهتر می‌توانید در زندگی خودتان عمل کنید.

مولفه های اصلی نظم

زمانی که صحبت از نظم می شود، 3 مولفه اساسی و مهم باید مد نظر قرار بگیرد که مفهوم نظم به طور کامل پیاده شود.

1. هدف

خب اصلاً شما به چه دلیل باید نظم داشته باشید؟ یا به عبارت ساده تر “نظم داشته باشیم که چی بشه؟”

نظم به زندگی شما مفهوم می‌دهد. اگر هدفی وجود نداشته باشد قطعاً منظم انجام دادن کارها و رعایت نظم و اصول مربوط به آن هیچ مفهومی نخواهد داشت. بنابراین زمانی که صحبت از نظم می‌شود، باید در پی آن هدفی نیز وجود داشته باشد. در غیر این صورت دلیلی وجود ندارد برای اینکه فرد به قاعده نظم و انضباط پایبند باشد.

2. برنامه ریزی

در کنار نظم شما باید به موضوع برنامه‌ریزی نیز توجه ویژه ای داشته باشید. بدون شک نظم گرفتن بدون داشتن برنامه ریزی مشخص قابل اجرا نخواهد بود. اگر قرار است منظم باشید، باید بدانید که نیازمند است که به یک برنامه ریزی پایبند و متعهد باشید. در غیر این صورت نمی توانید به معنای واقعی نظم را در اصول زندگی خود پیاده سازی کنید.

زمانی که قرار است شما تبدیل به فردی منظم شوید و به هدفی که مدنظرتان از دست پیدا کنید، بدون شک باید یک برنامه ریزی دقیق برای رسیدن به آن هدف طراحی کرده باشید و این برنامه ریزی را طبق اصول به صورت کاملاً منظم پیگیری کنید. باید برنامه ریزی خود را به صورت کاملاً منظم دنبال کنید. خب، شاید برنامه ریزی کردن برای شما کمی‌سخت باشد، ولی به شما اطمینان می‌دهم که حتماً با خواندن مقاله اصل مهم برنامه ریزی می‌توانید اتفاقت خوبی را برای خوتان رقم بزنید. پس زود دست به کار شوید و بروید سراغ خواندن این مقاله.

3. رهبری و مدیریت

و نکته آخر در مبحث نظم  این است که آیا توان مدیریت و رهبری فعالیت های خود را دارید یا خیر؟ قطعاً زمانی که قرار است برنامه اجرا شود و نهایتاً به یک هدف مشخص برسد، باید بتوانید که این برنامه را مدیریت کنید و آن را به طور منظم پیش ببرید تا به هدف مدنظرتان منتهی شود. بنابراین نیاز است که در کنار همه موارد، توانایی مدیریت خود را نیز بالا ببرید تا بتوانید به آنچه که در ذهن دارید دست پیدا کنید.

داشتن نظم در زندگی به حدی اهمیت دارد که بزرگان و افراد موفق دنیا همیشه بر این مطلب تاکید داشته اند و از زمان های گذشته تا کنون همیشه سخنان بسیار پرباری درباره نظم از این افراد به جا مانده است که نشانگر میزان اهمیت نظم در رسیدن به موفقیت می باشد.

بدون شک با مطالعه سخنان افراد موفق و سرشناس جهان متوجه می شویم که اگر قرار است به موفقیت دست پیدا کنیم، باید از الگوهای رفتاری آنها پیروی کنیم. یکی از مهمترین این الگوهای رفتاری که در زندگی نامه اغلب آنها به چشم می خور، رعایت نظم می باشد.

تمام پیشرفت های جهانگیر خود را مدیون اندیشه منظم و یادداشت برداری دقیق هستم. | ادیسون

اشخاص همیشه گناه را به گردن شرایط و بی نظمی می اندازند؛ من به شرایط و بی نظمی باور ندارم. مردان کامیاب، شرایط و نظم را جستجو می کنند و آن را می آفرینند. | وینستون چرچیل

پیشنهاد می کنیم که راهکارهای ارائه شده در این بخش را مطالعه نموده و به کار بندید، تا آرامش بیشتری را در زندگی تان تجربه کنید.

1. فضای‌تان را مرتب و منظم کنید

فرقی نمی‌کند خانه‌تان باشد یا اتاق خواب‌تان، آشپزخانه، دفتر کار، کُمد یا میزتان باید تمام چیزهایی را که آنجا هست، بررسی کنید و هر چیز بلااستفاده‌ای را دور بیندازید یا به جای دیگری منتقل کنید. چیزهای باقیمانده را هم با دقت بازبینی کنید و فضای مناسب‌شان را به آنها اختصاص دهید.

2. هر چیزی را فورا سر جایش برگردانید

همین حالا! وقتی جای مخصوص هر چیزی را تعیین کردید، باید عادت کنید پس از اتمام کارتان آن را فورا سر جایش برگردانید. آن را روی میز آشپزخانه یا روی کاناپه رها نکنید و سراغ کار بعدی‌تان نروید، شاید پیش خودتان فکر کنید بعدا این کار را خواهید کرد، اما ابدا چنین اتفاقی نمی‌افتد!

3. از تقویم استفاده کنید

یک تقویم تهیه کنید و آن را جایی بگذارید که هر روز جلوی چشم‌تان باشد، مخصوصا صبح‌ها. برای بیشتر افراد این مکان مناسب، آشپزخانه، روی میز کار یا روی دسک‌تاپ کامپیوترشان است. به هر حال جوری باشد که مراجعه‌ی هر روزه به آن جزو روزمرگی‌هایتان بشود. مثلا می‌توانید آن را داخل کابینت دستشویی بگذارید؛ جایی کنار خمیردندان‌تان. هر روز صبح هنگام مسواک زدن دندان‌های‌تان با یک دست، با دست دیگر صفحه‌ی امروز را روی این تقویم باز کنید و ببینید برنامه‌ی امروزتان و هفته‌ی پیش رو چیست.

4. از یک برنامه‌ریز (چارت برنامه‌ریزی) استفاده کنید

اگر قرار ملاقات‌های زیادی داشته باشید و روزهایتان آن‌قدر متغیر و شلوغ باشد که به پیگیری برنامه‌هایتان برای‌تان دشوار باشد، استفاده از یک برنامه‌ریز برای‌تان مفید خواهد بود؛ یعنی دفترچه‌ای که لیست کارها و برنامه‌های‌تان در آن مشخص شده باشد. مثلا اگر زیاد این‌ور و آن‌ور می‌روید یا کلاس‌های مختلفی در ساعات مختلف روز دارید، خیلی راحت‌تر است که یک برنامه‌ریز با خودتان داشته باشید تا کارهایتان را به طور مرتب به شما اعلام کند، این کاری است که یک تقویم نمی‌تواند برای‌تان انجام دهد. همچنین می‌توانید برنامه‌های بیشتری را در یک چارت برنامه‌ریز بگنجانید. برای داشتن یک برنامه ریزی روزانه موفق، مهارت‌های مدیریت زمان خود را تقویت کنید.

5. یادداشت کنید

یک مداد کوچک بهتر از یک حافظه‌ی پُر از جزئیات است. هر چیزی را که نباید فراموش کنید، یادداشت کنید، حتی اگر حافظه‌ی خیلی خوبی دارید. هیچ‌کس کامل نیست و روی کاغذ آوردن اطلاعات ضرری به شما وارد نمی‌کند. شماره‌ تلفن‌ها، قرار ملاقات‌ها، تاریخ تولدها، لیست خرید و کارهایی که باید انجام دهید را یادداشت کنید و جایی بگذارید که به راحتی بتوانید پیدایش کنید و هر زمان به آن نیاز داشتید سراغش بروید.

6. لیستی از کارهایی که باید انجام دهید تهیه کنید

برای هر روزتان لیستی از «بایدها» تهیه کنید. در این لیست نباید بیشتر از ۵ مورد آمده باشد، چون در این صورت برای‌تان سخت و سنگین می‌شود و احتمال موفق نشدن بیشتر می‌شود. یک یا دوتا از این کارها آنهایی باشد که حتما و حتما باید در آن روز انجامش دهید و بقیه نیز کارهایی باشند که پیگیرشان هستید تا انجام شوند.

7. پیگیر برنامه‌‌هایتان باشید

اگر خودتان را ملزم به انجام کارهای مقرر شده در لیست‌تان نکنید، این لیست و برنامه کمکی به شما نخواهد کرد و هیچ فایده‌ای ندارد. راه‌های زیادی برای پایبند ماندن و پیروی کردن از لیستِ بایدها وجود دارد. کافیست از تعلل و طفره رفتن دست بردارید و چیزهایی که حواس و تمرکزتان را بهم می‌ریزد کنار بگذارید.

8. تعیین محدوده‌ی زمانی برای هر کاری که باید در طول روز انجام شود، راه خوبی برای جلوگیری از تعلل و طفره رفتن است و شما را هماهنگ و پایبند به برنامه نگه می‌دارد.

داشتن چارچوب زمانی مشخص شیوه‌‌ی مفیدی برای سروسامان دادن به روزتان است. اینکه بدانید برای انجام هر کاری که در لیست است، زمان محدودی دارید باعث می‌شود خیال‌تان راحت باشد که نیازی به عجله برای اتمام کارهایتان ندارید. حتما زمان کافی برای هر کار اختصاص دهید تا از کیفیت کارتان کم نشود. برای تمام کردن کارتان عجله نکنید. اگر در انجام امورتان عجله کنید ممکن است نتوانید به خوبی از عهده‌ی آن بربیایید.

9. کارهای شبیه به یکدیگر و کم‌اهمیت‌تر را می‌توانید در یک زمان انجام دهید

اینکه بخواهید کارها را جداگانه و پراکنده انجام دهید، وقت زیادی می‌برد؛ بنابراین مفیدتر آن است که وقتی یکی از کارهایی که در حال انجامش هستید نیاز چندانی به تمرکز و دقت ندارد، همزمان کار دیگری هم انجام دهید. مثلا تا کردن حوله‌ها هنگام تماشای تلویزیون. می‌توانید وقتی ماشین لباسشویی در حال کار کردن است، ایمیل‌هایتان را ارسال کنید یا وقتی غذای‌تان در حال پخت است، وسایل مورد نیاز برای سفرتان را آماده کنید.

10. بخشی از مسئولیت‌ها را واگذار کنید

کسی که مسئولیتی را به او محول می‌کنید حتما باید شرایط و ملزومات انجام آن کار را داشته باشد. فراموش نکنید که انجام خیلی از کارها در زمان خودش بهتر از این است که آن را به زمانی دیگر موکول کنید به امید اینکه بهتر و کامل‌تر انجام شود. مثلا اگر یکی از کارها را به فرزند کوچک‌تان بسپارید و به او مسئولیت بدهید، نه تنها او یاد می‌گیرد چطور انجامش دهد،‌ بلکه راه‌های برطرف کردن مشکلات احتمالی را هم تجربه می‌کند. اگر اصرار داشته باشید همه‌ی کارها را خودتان انجام دهید، نظم و ترتیب دادن به کارها سخت خواهد شد.